Aikido kent een dubbelrol. De ene keer ben je uitvoerder (nage) van de techniek en de andere keer ben je de ontvanger (uke). De helf van de training vervul je een van deze rollen, de andere helft de andere. Dat de nage rol je de technieken van Aikido leert moge duidelijk zijn. Vaak wordt de uke rol dan gezien als de ontvanger, hij die ondergaat. Er is echter veel meer te zeggen hierover!

Uke 受 = accepteren

mi 身 = lichaam

Je hebt als uke drie opdrachten:

Voer een echte aanval uit (hierover kan ik een apart verhaal schrijven)

Je centrum bewaren

Luister naar je lichaam

Deze blog gaat voornamelijk over punt 3 en daarin verstopt punt 2.

Je kunt als uke wel degelijk de technieken van Aikido leren, je leert ze dan echter in andere volgorde. In het begin heb je nog geen idee welke kant je opgestuurd wordt maar er komt een moment dat jij dat wel degelijk weet en er daardoor beter op kunt anticiperen. Uiteindelijk is een goede ukerol noodzakelijk om blessures te voorkomen. Dat kan ik illustreren met het volgende voorbeeld. Stel je bent een beginner, geen idee wat Aikido is en je probeert alles maar te volgen en hoopt bij elke techniek, of je nu uitvoert of ondergaat, op een goede afloop. Gelukkig houden de meer gevorderden hier rekening mee en wordt je niet zomaar in het luchtledige gelanceerd. Stijg je echter in de kyugraden dan zullen de meer gevorderden dat merken en je steviger gaan gooien. Gelukkig heb jij veel aandacht besteed aan de rol van de uke zodat je dat redelijk kan bijbenen. Je hebt echter daarbij een duidelijke opdracht! Probeer je ukemi niveau altijd net iets boven je eigen graad niveau te houden. Op die manier kun je heel fijn met mensen trainen die onder jouw graad zitten. You are on top of the game!

Vergeet je echter die ukemi rol te ontwikkelen dan loop je later tegen de lamp. Dan ben jij gevorderd maar

zitten er ook net iets mindere gevorderden onder jou. En reken maar dat die jou ook rond kunnen  gooien. Stel nu echter dat je hun tempo en techniek niet kunt volgen omdat je ukemi nog niet ver genoeg ontwikkeld is… Dan zijn de poppen aan het dansen. Dan moeten minder gevorderden ineens voorzichtig met jou gaan doen, de omgekeerde wereld. Jij bent blijkbaar op je huidige niveau jezelf niet te kunnen redden als je de andere rol aanneemt. De ander gaat dan rustiger aan doen omdat die jou geen blessures wil bezorgen. Terwijl diegene juist van jouw ukemi de techniek beter kan gaan leren beheersen.

Volg je me nog??

Mijn motto is dat je bij iemand van gelijkwaardig niveau of minder altijd de techniek moet kunnen overnemen omdat jij heel goed weet waar de zwakheden zitten. Schematisch weergegeven als hiernaast.

In dat schema vind je de technieken die we Kaeshi waza noemen. Je neemt de techniek van de nage over op een moment dat jij al precies wist waar het toe zou leiden en dat je net een stapje eerder bent. Dit kan heel frustrerend zijn voor de nage overigens.

Het is dan ook niet de bedoeling dit continu te doen maar met bovenstaande kennis je zelf heel mooi na elke techniek te redden, de ultieme uke. De nage krijgt de volledige kans om de techniek zo goed mogelijk te oefenen.

Bij het plaatje hierboven zie je duidelijk een niveauverschil. Een zwarte bander met een wittebander. De zwarte bander is technisch de uke ruim de baas en de uke heeft moeite het tempo van de nage te volgen tenzij die zich aanpast aan het tempo van de uke en die dan net een beetje meer uitdaagt zodat de uke zijn ukemi kan oefenen om die op een hoger niveau te krijgen. Je spreekt dan van een zogenaamde win-win situatie. Beiden profiteren daarvan. Hoe kleiner het rode cirkeltje, hoe rustiger aan de nage moet doen met zijn technieken.

Kan je je voorstellen wat er met je gebeurt als het bovenstaande plaatje aan de orde is en jij de nage bent? Dan zou je werkelijk elke techniek kansloos zijn bij je partner.

Je zou hier de situatie leerling – leraar kunnen voorstellen. Mits je leraar een sterke vorm van ukemi heeft ontwikkeld!

Ik zie het mijn taak als leraar de leerlingen een sterke ukemi mee te geven. Maar wat is dat dan?? Zijn dat de mooie vrije vallen die je zo vaak ziet in Aikido? Wat mij betreft niet. Ukemi gaat om bewegen en om de juiste dosis bodypower, bij Ima Juku liefkozend “stroop” genoemd. Geef je teveel dan leer je beide niks. De nage stopt met bewegen en jij dus ook. Het kan namelijk niet je intentie zijn altijd de techniek te willen overnemen. Geef je te weinig dan word je misschien sneller in een bepaalde positie gedwongen terwijl je daar nog niet klaar voor bent en maak je wellicht een vervelende val met een blessure als gevolg. Beide partners moeten elkaar dus leren aanvoelen, daarvoor is tijd nodig. Heel veel tijd. Dit komt mede doordat je telkens met iemand anders traint en dus elke keer weer opnieuw moet beginnen met aanvoelen en aftasten. Op een gegeven moment ken je elkaar door en door en kom je samen in de flow! Dit zie je vaak op zwarte band niveau.

Ondanks dat het wel hogere wiskunde lijkt, moet je gewoon je gezonde verstand gebruiken. Bedenk dat Aikido over samenwerken en niet over tegenwerken gaat.

Extra tip: werk aan je soepelheid, dat kan je enorm helpen.

Probeer dus in ieder geval altijd je ukemi iets beter te laten zijn dan je eigen aikidotechnieken. Houd dit zo lang mogelijk vast. En als je het dan qua leeftijd niet meer op soepelheid en snelheid redt, hoop ik dat je dan inmiddels voldoende bodypower hebt ontwikkeld die het dan volledig kan overnemen. Maar pas op die stroop!

Veel succes met het ontwikkelen van je ukemi!

(31)