Iedereen die met Aikido begint, ervaart dat er twee mensen zijn die los van elkaar bewegen. De ene heet nage (tori) en de andere uke. Deze rol wisselt constant. Zeker in het begin ligt voor iedereen de nadruk op de zijde van de nage, deze voert immers de techniek uit en de techniek is datgene dat beheerst dient te worden voor bijvoorbeeld een toekomstig examen waar deze techniek centraal staat.
In de eerste fase van trainen zijn mensen druk met allerlei gedachten in hun hoofd: “Wat moet ik precies doen?”, “Hoe ga ik om met iemand die een aanval op mij uitvoert?”, “Hoe moet ik reageren?”
Naarmate de jaren vorderen komt er steeds meer begrip voor de twee rollen. De nage is beter in staat te verbinden met de uke. Je wordt je bewust van je ukemi (ontvangen van de techniek) en probeert daar de nage mee te faciliteren om de gevraagde techniek zo goed mogelijk uit te voeren. Ook ontstaat er meer begrip voor wat Aikido nu werkelijk is. Het concept van zelfverdediging verdwijnt naar de achtergrond en er komt een diepere betekenis van wat de krijgskunst nu daadwerkelijk inhoud.
Het lichaam is aangepast aan hoe het moet reageren in bepaalde situaties. Gedachten zijn inmiddels daarbij uitgeschakeld. Er is nu ruimte om spontaan te reageren op elke situatie. Er is een “geest zonder gedachten”, Mononomi!
De beoefenaar (uke en nage) zijn in het moment aanwezig. Geen gedachten, vooroordelen, angsten en verwachtingen. Zo zijn ze beter in staat de bedoelingen van hun partner waar te nemen en op deze manier harmonieus te kunnen reageren. De mentale staat is gecultiveerd en daardoor is aanpassing, gevoeligheid en effectiviteit in dynamische situaties mogelijk.
Het ontbreken van mentale ruis zorgt er voor dat de beoefenaar zich kan concentreren op signalen en intenties van de partner. Hierdoor is een betere focus op de energie van de partner welke goed te gebruiken is in het verbinden met de partner en de techniek tot een positief einde te brengen.
Mononomi helpt bij stressbeheersing omdat het ontbreken van overmatige gedachten bijdraagt aan een kalmere geest die de beoefenaar in staat stelt om effectiever te handelen, zelfs onder druk. Door een open geest te hebben is er meer ruimte om de intenties van de partner te herkennen, daarop te handelen met respect zodat er een veilige en leerzame leeromgeving ontstaat.
Op deze manier ontstaat openheid, acceptatie en het vermijden van onnodige weerstand tegen wat dan ook. Het draait om verbinding, flexibiliteit en veerkrachtigheid in de breedste zin van het woord.
Laten we proberen een vrije geest zonder gedachten te hebben.