Als je op een stage komt ernaar je veel verschillende manieren van Aikido. Dit heeft te maken met de dood van de grondlegger. Er ontstond een versnippering omdat zijn leerlingen hun eigen weg (min of meer verplicht) gingen. Daarnaast had O Sensei niet echt een stijlkader neergezet. Het was zijn zoon die de kaders vaststelde en van Aikido min of meer een systeem maakte. Ook Suganuma Sensei is in dit systeem opgegroeid en heeft zekere een andere manier van Aikido ervaren dan de mensen van rond 1950. Hij is op jonge leeftijd naar Kyushu gestuurd om daar Aikido te verspreiden.
Tijdens de Aikido Bond Nederland stage was de achterkleinzoon aan de grondlegger in Nederland en verzorgde meerdere lessen. Heel duidelijk was de basis Aikido te bespeuren zoals hij zelf ook aangaf. Ik vermoed dat hij in zijn positie als toekomstige Doshu (leider van de Aikikai) niet in die gelegenheid is om buiten de lijntjes te kleuren en de lijn van de Aikikai moet bewaken. Als je dan naar de andere leraren kijkt tijdens deze stage zie je grote verschillen. Ze beoefenen allemaal Aikido maar een ieder doet het anders. Alle leraren vergroten hun sterke punten uit en maken daar hun Aikidoverhaal van. Uiteindelijk is alles Aikido. Zolang ze het maar laten om het als DE waarheid te verkopen. Je mag overal iets van vinden maar houd in je achterhoofd dat er geen vastgelegde waarheid is in Aikido.
Wanneer ontwikkel je je eigen Aikido dan? Is het een kwestie van iets anders uitvoeren en dat je dat dan je eigen Aikido noemt? Ik denk dat het iets gecompliceerder ligt. De mensen die de gelegenheid op een stage van deze omvang krijgen om les te geven, beoefenen de krijgskunst vaak meer dan 40 of 50 jaar. Je mag dan gerust stellen dat wat ze doen aardig onder de knie hebben. Jaren hebben ze gezocht naar wat voor hun Aikido betekent en hoe het uitgevoerd moet worden. Daarmee trekken ze leerlingen aan en als de stijl en de leraar jou boeien, dan blijf je en probeer je je dat eigen te maken. Sommigen hebben het ingewikkeld om te leren gemaakt. Dat leer je niet zomaar even. Daarvoor heb je jaren nodig. Ik pretendeer ook niet dat ik precies doe wat Suganuma Sensei doet maar ik doe een serieuze (vaak pijnlijk gemiste) poging. Daarvoor heb ik Sensei de afgelopen 25 jaar bestudeerd. Sensei heeft altijd gezegd dat je geen kopie moet worden van hem.
Terug naar de titel “Je eigen Aikido, bestaat dat?”. Wanneer manifesteert dit zich dan? Misschien wel nooit! Is het je aanpassen aan je eigen fysieke gesteldheid waardoor je Aikido anders wordt het ontstaan van nieuw Aikido? Je hebt namelijk het fundament volledig van iemand anders over genomen. Voor mij betekent dat dat ik het fundament van Suganuma Sensei heb gekopieerd. In de loop der jaren heb ik verschillende dingen aangepast aan mijn fysieke gesteldheid. Nu ben ik op zoek naar een verdieping daarvan. Hoe werkt Aikido voor mij het best? Kan ik dat weer overbrengen op anderen of werkt het alleen voor mij? Hoe wil ik mijn Aikido de komende jaren zo aanpassen dat ik daar tot mijn 80ste mee vooruit kan. Het zou jammer zijn als ik er op mijn 70ste ineens achter kom dat mijn fysieke gesteldheid het niet meer aankan maar dat het wellicht te laat is om daar verandering in aan te brengen. Suganuma Sensei vind ik daar een mooi voorbeeld van. Hij was in zijn 50tiger jaren toen ik hem voor het eerst ontmoette en in een heel andere fysieke conditie dan nu. Nu is hij 77 en ik heb zijn verandering in de loop der jaren mogen aanschouwen en voelen. Hij heeft het subtiel gedaan. Het is geen kwestie van wat ik mooier of prettiger vind. Toen of nu. Ik zie de verandering en die vind ik fantastisch. We worden allemaal ouder en we zullen ons Aikido moeten aanpassen. Een twintiger die dus wat hard Aikido doet? Prima. Een 60tiger die nog zacht Aikido doet? Prima. Het is geen goed of fout in beide gevallen.
Veel is er geschreven over Shu Ha Ri. Drie vormen die niet alleen in Aikido thuishoren maar ook op andere onderwerpen van toepassing zijn. Shu betekent kopiëren. Het “stelen” van de techniek. Ha betekent dat je “in opstand komt”. Het kan zijn tegen de aangeboden techniek of tegen de leraar. Je gaat ontdekken waarom iets wel of niet werkt. In vele gevallen zal je ervaren dat de oplossing vaak bij jezelf ligt en niet bij de ander. Je onvermogen op een ander projecteren (je leraar of de techniek bv.) is de makkelijke weg. Ri betekent losbreken. Los van alles. Je techniek, je leraar, je organisatie. Je gaat volledig je eigen weg. 99% heeft hieraan helemaal geen behoefte. De enkeling die het wel doet zijn vaak de mensen die een nieuwe organisatie starten. Is het dan volledig hun eigen ontwikkelde nieuwe Aikido? Ik denk dat het een fundament is wat er al lag en dat er een nieuw verfje overheen is gekomen. Vele Aikidogrootheden praten dan ook niet over een eigen stijl. Zij hebben immers de basis van Morihei Ueshiba of een andere leraar meegekregen. Het gaat vaak over de interpretatie van wat ze hebben opgepikt. Voor Suganuma Sensei is dat de basis. Voor weer een ander is het Ying en Yang.
Nogmaals, er is geen goed of fout. Ik denk dat het een kwestie is van interpretatie. Een ding is zeker; mijn Aikido zal de komende jaren veranderen maar dat maakt het geen nieuwe stijl. Is het mijn Aikido? Voor een deel wel. Het is een Shohei Juku (Suganuma Sensei) fundament met een Arjan sausje erover ook al noem ik dat dan Ima Juku Aikido. Maar of dat nu mijn eigen Aikido is?
(45)