Pas vroeg iemand die een proefles volgde aan mij hoe lang ik Aikido deed. 24 jaar was mijn reactie. De man gaf mij een verbaasde blik. “Zo lang al?” Ik antwoordde dat het me totaal geen moeite kost om Aikido te blijven beoefenen. Je hebt tijd, heel veel tijd nodig om het te leren. Om wat te leren eigenlijk? Technische kennis van Aikido? Technieken leren beheersen? Of gaat het om iets wat dieper ligt? Suganuma Sensei schrijft dat de mens is als een edelsteen. Als je hem maar lang genoeg polijst gaat hij vanzelf glanzen. Te snel stoppen is daarin niet voldoende. Glanst de edelsteen dan niet? Jawel, maar het is niet tot volledige glans gekomen. Daar is veel meer tijd nodig. Het is dus een kwestie van volhouden en vol overgave trainen, telkens weer. Wees zuinig met de mensen om je heen, zij zorgen ervoor dat je gaat glanzen.

(44)